Schronisko PTTK na Luboniu Wielkim

Na temat budowy schroniska na Luboniu Wielkim dyskutowano już od samego powstania oddziału PTT w Rabce Zdroju (1927 r.). Parcelę pod przyszły obiekt ofiarował ks. Jan Surowiak - prezes rabczańskiego oddziału PTT. Projekt budynku opracowali Stanisław Dunin-Borkowski i Jerzy Tadeusz Czoponowski, a zgromadzeniem potrzebnych na ten cel funduszy zajęli się M. Sobański, J. Latko i M. Orłowicz. Oficjalne otwarcie pierwszego (i jedynego do tych czas) schroniska górskiego w Beskidzie Wyspowym nastąpiło 9 sierpnia 1931 r., a na uroczystości obecnych było wielu ówczesnych działaczy turystycznych, m. in. prof. Mieczysław Orłowicz. Wyposażenie nowego schroniska zakupiono w 1932 r. z funduszów Akademickiego Oddziału PTT w Krakowie. W 1938 r. z Rabki doprowadzono tu połączenie telefoniczne. 

Podczas II wojny światowej masyw Lubonia Wielkiego stanowił schronienie dla żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego kontrolujących odcinek pobliskiej "zakopianki" oraz linii kolejowej Mszana Dolna - Chabówka. Wówczas schronisko na Luboniu Wielkim służyło jako baza wypadowa działającym w okolicy partyzantom oddziału „Mszyca” oraz 1 PSP AK, którzy latem i jesienią 1944 r. wykonali około 50 akcji zbrojnych. Od zniszczenia podczas akcji likwidacji obiektów górskich w 1944 – 45 r. schronisko ocaliła Karolina Kaleciakowa – ówczesna gospodyni, która z małym dzieckiem w jednej ręce i butelką wódki w drugiej, prosiła niemieckiego komendanta o pozostawienie tego domu w spokoju. 

Tuż obok schroniska znajduje się charakterystyczny i widoczny z dużych odległości budynek stacji przekaźnikowej z wieżą antenową, która została zbudowana w 1961 r. dla zapewnienia transmisji telewizyjnej z Mistrzostw Świata w narciarstwie klasycznym, rozegranych w Zakopanem rok później. 

Schronisko dysponuje 25 miejscami noclegowymi oraz bufetem turystycznym. W bacówce nieopodal schroniska mieści się siedziba Akademickiego Klubu Radiowo - Turystycznego "Ryjek" SP9KGP. Na szczyt Lubonia Wielkiego prowadzą znakowane szlaki z Rabki Zdrój, Glisnego oraz Jordanowa.

Źródło: 
A. Matuszczyk, E. Trybowska, Rabka i Okolice, Przewodnik i informator turystyczny; Rabka 1986, s. 50-52. A. Matuszczyk; Beskid Wyspowy część zachodnia; wyd. PTTK „Kraj”, W-wa 1986, s. 14-15. S. 
Figiel, J. Swajdo, Gorce i Beskid Wyspowy, Praktyczny Prdrzewodnik; wyd. III s. 129-130 www.lubon.pttk.pl